Thực hiện Công văn số 6999/UBND-KTN ngày 25/10/2022 của Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Nam về việc tổng kết 30 năm hoạt động Khuyến nông Việt Nam nhằm hướng tới kỷ niệm 30 năm ngày Khuyến nông Việt Nam (02/3/2013 - 02/3/2023), ngày 06/4/2023, tại thành phố Tam Kỳ, Trung tâm Khuyến nông Quảng Nam tổ chức Hội thảo "Đổi mới công tác khuyến nông thích ứng trong tình hình mới trên địa bàn tỉnh Quảng Nam" .
Đại diện lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT Quảng Nam và lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông Quảng Nam đồng chủ trì Hội thảo. Mục riêu của Hội thảo nhằm đánh giá các nội dung, phương thức và kết quả các hoạt động khuyến nông được triển khai trong thời gian qua; Đề xuất các giải pháp đổi mới công tác khuyến nông trong tình hình mới; Giới thiệu, trao đổi học hỏi kinh nghiệm một số mô hình hoạt động khuyến nông hiệu quả, phương thức tổ chức sản xuất tiên tiến, công nghệ, tiến bộ kỹ thuật mới...
Tham gia Hội thảo có: Đại diện lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT; Hội Nông dân tỉnh; đại diện các phòng chuyên môn và các đơn vị trực thuộc Sở Nông nghiệp và PTNT; Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Đại Lộc, Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp 18 huyện, thị xã, thành phố; UBND xã và Hội Nông dân xã Bình Chánh (huyện Thăng Bình); Đại diện Tổ chức Tầm nhìn Thế giới Việt Nam; Một số doanh nghiệp, HTX, Tổ khuyến nông cộng đồng và hộ nông dân điển hình, tiên tiến.
Sau khi nghe đại diện lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông trình bày báo cáo đề dẫn "Đổi mới công tác khuyến nông thích ứng trong tình hình mới trên địa bàn tỉnh Quảng Nam" và các báo cáo tham luận gồm: Kinh nghiệm xây dựng Tổ Khuyến nông cộng đồng và định hướng triển khai hoạt động trên địa bàn xã Bình Chánh, huyện Thăng Bình; Kinh nghiệm tổ chức, duy trì hiệu quả hoạt động của đội ngũ khuyến nông viên cơ sở trên địa bàn huyện Duy Xuyên; Kết quả chương trình hợp tác của Tổ chức Tầm nhìn Thế giới Việt Nam với hệ thống khuyến nông tỉnh triển khai thực hiện các hoạt động khuyến nông trên địa bàn tỉnh và bài học kinh nghiệm; Công tác khuyến nông góp phần phát triển kinh tế vườn, kết hợp với du lịch miệt vườn trên địa bàn huyện Tiên Phước; Giải pháp nâng cao năng lực hoạt động khuyến nông góp phần phát triển kinh tế nông nghiệp vùng đô thị; Tiếp cận Chuyển đổi số trong hoạt động khuyến nông phục vụ sản xuất nông nghiệp thông minh, phát triển bền vững. Hội thảo đã tiến hành thảo luận, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, đóng góp tích cực những ý kiến thiết thực để tìm ra những giải pháp thúc đẩy hoạt động khuyến nông trên địa bàn tỉnh trong thời gian đến đạt hiệu quả cao.
Phát biểu tổng kết Hội thảo, bà Lương Thị Thủy (Giám đốc Trung tâm Khuyến nông) đã nêu những dung cần quan tâm sau đây:
Hệ thống khuyến nông của tỉnh là một trong những lĩnh vực có đội ngũ vô cùng hùng hậu từ tỉnh đến huyện (khoảng 300 người) và đội ngũ KNVCS ở xã, phường, thị trấn và CTVKN ở thôn, bản. Với 30 năm phát triển, hệ thống khuyến nông đã khẳng định được vai trò, thương hiệu của mình đối với nền nông nghiệp. Tuy nhiên, trước yêu cầu của tình hình mới: Chuyển từ nền sản xuất nông nghiệp sang nền kinh tế nông nghiệp, nâng cao giá trị gia tăng, ứng dụng chuyển đổi số trong nông nghiệp, phát triển nông nghiệp sinh thái, bền vững, sản xuất theo hướng liên kết, hợp tác,…vì vậy, hệ thống khuyến nông cần phải thay đổi để thích ứng với yêu cầu đó.
Về quan điểm, việc đổi mới công tác khuyến nông, chúng ta cần lưu ý một số nội dung như sau:
- Duy trì hệ thống khuyến nông nhà nước từ tỉnh đến cơ sở để bảo đảm cung cấp dịch vụ khuyến nông cơ bản, thiết yếu cho đại bộ phận nông dân theo phương châm “ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông”.
- Kết hợp giữa khuyến nông truyền thống với khuyến nông hiện đại.
- Đẩy mạnh xã hội hóa khuyến nông, kết hợp giữa khuyến nông nhà nước với khuyến nông doanh nghiệp.
- Phát triển khuyến nông điện tử, khuyến nông cộng đồng, tích hợp đa giá trị.
- Phối hợp chặt chẽ công tác đào tạo, nghiên cứu và khuyến nông.
- Phát huy vai trò chủ động, tích cực của nông dân, các tổ chức nông dân, cộng đồng khi tham gia hoạt động khuyến nông trên nguyên tắc “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.
Ông Nguyễn văn Thành (PGĐ Trung tâm Khuyến nông) báo cáo đề dẫn tại Hội thảo
Về mục tiêu, công tác khuyến nông trong thời gian đến cần hướng tới:
- Nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác khuyến nông góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.
- Củng cố, nâng cao năng lực hệ thống tổ chức khuyến nông nhà nước đảm bảo bộ máy thiết yếu, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, giữ vai trò chủ đạo, then chốt trong hoạt động khuyến nông.
- Từng bước xã hội hóa công tác khuyến nông, kết hợp giữa khuyến nông nhà nước với khuyến nông doanh nghiệp, phát triển khuyến nông điện tử, khuyến nông cộng đồng đáp ứng nhu cầu thực tiễn sản xuất phù hợp với từng giai đoạn phát triển
của xã hội.
Về định hướng đổi mới công tác khuyến nông, hệ thống khuyến nông của tỉnh cần tập trung:
Một là, tham mưu xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách về khuyến nông
- Xây dựng Chương trình khuyến nông trung hạn 3-5 năm trong tầm nhìn từ nay đến năm 2030.
- Tham mưu sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 05/2020/NQ-HĐND ngày 15/7/2020 của HĐND tỉnh Quảng Nam về qui định một số nội dunG, mức chi tù ngân sách nhà nước thực hiện các hoạt động khuyến nông trên địa bàn tỉnh Quảng Nam (khi Nghị định số 83/2018/NĐ-CP của Chính phủ về khuyến nông được sửa đổi, bổ sung).
- Xây dựng bộ tiêu chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật, đơn giá, giá dịch vụ sự nghiệp công về khuyến nông trên địa bàn tỉnh.
Hai là, củng cố hệ thống tổ chức khuyến nông cơ sở và nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động khuyến nông
- Kiện toàn hệ thống tổ chức khuyến nông nhà nước hoạt động hiệu lực, hiệu quả xuyên suốt từ tỉnh đến cơ sở để đảm bảo các dịch vụ công về khuyến nông thiết yếu phục vụ sản xuất, an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo. Đặc biệt chú trọng đội ngũ khuyến nông ở cơ sở xã, phường và thôn, bản.
- Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ khuyến nông các cấp đạt tiêu chuẩn viên chức chuyên ngành khuyến nông. Ưu tiên đào tạo, bồi dưỡng bổ sung các kiến thức, kỹ năng mềm như: quản lý, quản trị, kinh tế, HTX, NTM, chuyển đổi số, marketing,…
- Tăng cường sự phối hợp, gắn kết giữa khuyến nông trung ương và khuyến nông địa phương, giữa khuyến nông nhà nước với khuyến nông doanh nghiệp.
- Phối hợp chặt chẽ công tác đào tạo, nghiên cứu, khuyến nông trong công tác khuyến nông chuyển giao tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất.
Ba là, tăng cường thông tin tuyên truyền đổi mới tư duy, thống nhất nhận thức và hành động
- Thông tin tuyên truyền nâng cao nhận thức về chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về vai trò của nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong giai đoạn phát triển mới, theo hướng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.
- Truyền thông thay đổi tư duy “Sản xuất nông nghiệp” sang tư duy “Kinh tế nông nghiệp”. Công tác khuyến nông chuyển từ “Khuyến nông kỹ thuật” sang “Khuyến nông thị trường”.
- Xây dựng nền sản xuất nông nghiệp có trách nhiệm, nông nghiệp xanh, phát triển bền vững.
Ông nguyễn Xuân Vũ (PGĐ Sở NN&PTNT) phát biểu tổng kết Hội thảo
Bốn là, góp phần tri thức hoá nông dân - đào tạo, bồi dưỡng xây dựng người nông dân chuyên nghiệp, văn minh
- Đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng nâng cao nhận thức, năng lực, trình độ cho nông dân để đổi mới, sáng tạo, ứng dụng khoa học - công nghệ trong sản xuất, bảo quản, chế biến, tiêu thụ nông sản, làm giàu từ nông nghiệp, nông thôn.
- Triển khai các chương trình đào tạo có chứng chỉ cho nông dân để sản xuất ra sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng và các yêu cầu mới của thị trường, từng bước hình thành đội ngũ nông dân chuyên nghiệp, trình độ cao.
Năm là, hình thành khuyến nông tích hợp đa giá trị, liên kết theo chuỗi ngành hàng
- Chuyển giao khoa học công nghệ theo định hướng phát triển của Bộ Nông nghiệp nông và PTNT: Nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp kết hợp du lịch sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường.
- Hướng dẫn tổ chức lại sản xuất, xây dựng một nền sản xuất nông nghiệp chuyên nghiệp, có trách nhiệm; kết nối sản xuất với thị trường (kết nối cung – cầu), kết nối giữa nông dân, hợp tác xã với doanh nghiệp để hình thành liên kết theo chuỗi giá trị. Gắn kết các tác nhân trong chuỗi theo nguyên tắc minh bạch, trách nhiệm, cùng chia sẻ lợi ích theo mức độ đóng góp giá trị.
- Khuyến nông tích hợp đa giá trị: nông nghiệp kết hợp công nghiệp (chế biến nông sản, tái chế phế, phụ phẩm, sản xuất năng lượng tái tạo,...), nông nghiệp kết hợp dịch vụ (du lịch trải nghiệm, dịch vụ bảo vệ môi trường, dịch vụ đào tạo và cung cấp chuyển giao công nghệ, dịch vụ kinh doanh nông sản...).
Sáu là, từng bước phát triển khuyến nông điện tử gắn với chuyển đổi số
- Thực hiện chuyển đổi số trong công tác khuyến nông đồng bộ, liên thông với chương trình chuyển đổi số của tỉnh và chính phủ điện tử.
- Xây dựng dữ liệu số khuyến nông, truyền thông số, tích hợp liên thông từ trung ương đến địa phương và cơ sở.
- Hỗ trợ nông dân, đặc biệt nông dân ở các vùng nguyên liệu và các xã nông thôn mới thực hiện chuyển đổi, tiếp cận với môi trường số (cán bộ khuyến nông là hạt nhân để thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn).
Bảy là, phát triển khuyến nông dịch vụ
- Chuyển giao ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến, công nghệ cao, chuyển đổi số, ứng dụng cơ giới hóa, tự động hóa vào sản xuất nhằm nâng cao giá trị, hiệu quả, và sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp.
- Phát triển các loại hình khuyến nông dịch vụ đáp ứng nhu cầu của sản xuất như: tư vấn kỹ thuật, đào tạo nghề, chuyển giao công nghệ, dịch vụ cơ khí hóa, bảo quản chế biến, chứng nhận chất lượng, truy xuất nguồn gốc,…
Quang cảnh buổi Hội thảo
Tám là, đẩy mạnh phát triển mô hình khuyến nông cộng đồng góp phần xây dựng nông thôn mới văn minh, hiện đại
- Xây dựng, phát triển các mô hình Tổ khuyến nông cộng đồng ở các xã nông thôn mới (chỉ tiêu 13.5. xã nông thôn mới có Tổ khuyến nông cộng đồng hoạt động hiệu quả), góp phần xây dựng nông thôn mới văn minh, hiện đại. (triển khai Kế hoạch xây dựng Tổ khuyến nông cộng đồng trên địa bàn tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2022 – 2025 (theo Quyết định số 2396/QĐ-UBND ngày 14/9/2022 của UBND tỉnh).
- Cán bộ khuyến nông, Tổ khuyến nông cộng đồng là hạt nhân trong việc cố kết cộng đồng, bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của địa phương.
Chín là, khuyến nông phải gắn với bảo vệ môi trường sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu và phòng chống thiên tai
Chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật, biện pháp canh tác thích nghi (phát triển nuôi trồng thủy sản ở những vùng nước biển dâng, xâm nhập mặn; chuyển sang trồng hoa màu và cây trồng cạn ở những nơi giảm lượng mưa,...); áp dụng rộng rãi các biện pháp kỹ thuật thân thiện với môi trường (làm đất tối thiểu, bón phân và phun thuốc thông minh, tưới tiết kiệm nước, chăn nuôi tiết kiệm nước, sử dụng các giống cây trồng, vật nuôi có khả năng chống chịu....); sử dụng nguyên liệu vi sinh hoặc hữu cơ, áp dụng kỹ thuật thông minh, kinh tế tuần hoàn để tiết kiệm đầu vào, phát triển mạnh tiềm năng sản xuất năng lượng tái tạo kết hợp nông nghiệp để giảm bớt lượng nguyên liệu hóa thạch, giảm phát thải cacbon; trồng rừng, phát triển các cây lâu năm có sinh khối lớn trên bờ và phát triển nuôi trồng các loại thủy đặc sản trên biển…/.