Rau an toàn là những sản phẩm rau tươi bao gồm tất cả rau ăn củ, thân, lá, hoa, quả có chất lượng đúng với đặc tính giống của chúng, hàm lượng các hóa chất độc và mức độ ô nhiễm các sinh vật gây hại ở dưới mức tiêu chuẩn cho phép, an toàn cho người tiêu dùng và môi trường thì được coi là rau đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm gọi tắt là Rau an toàn. Rau xanh là sản phẩm tiêu dùng hàng ngày không thể thiếu của con người, cung cấp rất nhiều Vitamin quan trọng mà các thực phẩm khác không thể thay thế được. Hiện nay, do nhu cầu hội nhập Quốc tế và sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, hoạt động sản xuất và tiêu dùng rau an toàn ở huyện Núi Thành nói riêng và cả nước đang được triển khai rộng rãi nhằm đáp ứng nhu cầu của con người, bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Rau an toàn có vai trò và ý nghĩa to lớn về nhiều mặt trong đời sống xã hội. Về hiệu quả kinh tế cao gấp 3 lần trồng lúa và gấp 1,5 - 2 lần so với trồng rau theo phương pháp cũ. Rau là cây trồng đem lại nhiều lợi nhuận góp phần phát triển kinh tế quốc dân đáng kể, ngoài ra rau còn là mặt hàng xuất khẩu có giá trị cao. Về hiệu quả xã hội trồng rau được nhiều người trong gia đình, xã hội với lứa tuổi khác nhau đều có thể tham gia với các khâu khác nhau, có ý nghĩa trong việc giải quyết lao động ở nông thôn, tăng thu nhập cho người dân, cải thiện đời sống gia đình. Tuy nhiên, để có được rau an toàn cần phải giám sát chặt chẽ, áp dụng đúng theo quy trình từ khâu giống, chăm sóc, thu hoạch, bảo quản, chế biến đến tiêu thụ. Đặc biệt, phải hiểu biết việc sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, chất kích thích tăng trưởng ít nhiều đều có ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng. Chất lượng và sản lượng rau an toàn hiện nay đang là mối quan tâm lớn của đông đảo người tiêu dùng.
Đề tài “Ứng dụng công nghệ trong sản xuất rau an toàn” năm 2018- 2019 được thực hiện tại địa điểm thôn Trung Lương, xã Tam Mỹ Tây trong thời gian 1 năm. Tiến hành trồng các loại dưa leo, cà chua bi, rau ăn lá, rau gia vị các loại theo hướng sản xuất an toàn trong nhà lưới có trang bị hệ thống tưới nhỏ giọt, tưới tự động và hệ thống giám sát môi trường qua ứng dụng I.o.T.
Đề tài vận hành hệ thống điều khiển tự động giám sát môi trường trong nhà lưới. Nhà lưới được thiết kế gồm 3 nhà vòm liên tiếp, diện tích mỗi vòm là 200m2. Trại được xây dựng kín, bố trí thiết bị, hệ thống được vận hành phù hợp và đảm bảo các yêu cầu đề ra.
Qua đánh giá kết quả các chỉ tiêu sinh trưởng và phát triển, hiệu quả kinh tế so sánh với các vùng rau sản xuất liền kề ngoài nhà lưới cho thấy, việc trồng rau trong nhà lưới bằng biện pháp kỹ thuật tiên tiến hoàn toàn chủ động trong khâu quản lý điều khiển môi trường trong nhà lưới để tạo điều kiện tốt nhất cho rau sinh trưởng và phát triển để đạt năng suất cao nhất. Sản xuất trong nhà lưới ít bị ảnh hưởng của thời tiết và sâu bệnh nên cho năng suất cao hơn và số vòng quay (vụ) sản xuất tăng từ 03-05 vụ/năm sẽ tăng hiệu quả sản xuất. Mặt khác, sản xuất rau an toàn trong nhà lưới được trồng quanh năm, hạn chế những bất lợi của thời tiết, sâu bệnh, chủ động thời vụ sản xuất nên sẽ cho thu nhập cao hơn. Sản xuất Rau an toàn trong nhà lưới ứng dụng công nghệ cao chi phí đầu tư sẽ cao hơn so với trồng đại trà. Nhưng tổng thu nhập cao hơn so với sản xuất các cây trồng khác cùng chân đất và cũng có thể để dự trữ bán trong mùa mưa và giáp vụ tại địa phương cũng như nhiều nơi khác có nhu cầu. Huyện Núi Thành là một trong những địa phương có tiềm năng lớn để phát triển Rau quy mô hàng hóa bởi điều kiện nguồn tiêu thụ tại chỗ dồi dào như nhiều khu-cụm công nghiệp, bệnh viện, nhà trẻ, bếp ăn tập thể, đánh bắt xa bờ…..và khí hậu thích hợp.
(dưa chuột chùm là giống cao sản cực kỳ dễ trồng lại nhanh cho quả)
Từ kết quả đạt được cho thấy Đề tài “Ứng dụng Công nghệ trong sản xuất rau an toàn ở huyện Núi Thành” đã mang lại hiệu quả về nhiều mặt kinh tế, môi trường và xã hội khá rõ rệt. Ngoài hiệu quả về nhiều mặt Đề tài đã giúp người dân từng bước tiếp cận với giống mới, kỹ thuật, việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất và nhất là quy trình sản xuất rau an toàn, rau sạch... sẽ làm thay đổi tập quán sản xuất cũ, lạc hậu của người dân về sản xuất nông nghiệp dựa vào kinh nghiệm, sản xuất nhỏ lẻ manh mún. Đồng thời, tạo ra các sản phẩm rau phẩm sạch, an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng hướng đến sản xuất quy mô lớn, bền vững.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã công nhận sự thành công của Đề tài và mong muốn các Phòng ban ngành đơn vị liên quan của huyện Núi Thành và các đơn vị tham gia tiếp tục tạo điều kiện, hỗ trợ về kỹ thuật công nghệ hiện đại để Đề tài tiếp tục được nhân rộng trên địa bàn huyện Núi Thành phục vụ nhu cầu cấp thiết của người dân./.
Phan Bi, Trung tâm KTNN Núi Thành