Để nâng cao giá trị rừng trồng, UBN tỉnh Quảng Nam đã ban hành Quyết định số 14/QĐ-UBND ngày 03/01/2019  về phê duyệt Kế hoạch hỗ trợ trồng rừng gỗ lớn theo Quyết định số 38/2016/QĐ-TTG ngày 14/9/2016 của Thủ tướng chính phủ, giai đoạn 2019 - 2020 và Quyết định số 1114/QĐ-UBND ngày 16/4/2020 của UBND Tỉnh về việc điều chỉnh, bổ sung một số nội dung tại Quyết định số 14/QĐ-UBND ngày 03/01/2019 của UBND Tỉnh.

Ông Lê Trí Thanh - Chủ tịch UBND tỉnh phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn KN@NN
"Trồng rừng gỗ lớn liên kết chuỗi tại Quảng Nam" (tháng 11/2019)

Theo đó, kế hoạch phát triển diện tích trồng rừng gỗ lớn trong 2 năm (2019 - 2020) đạt 10.000 ha tại địa bàn 14 huyện. Mục tiêu đề ra là tạo vùng nguyên liệu gỗ lớn phục vụ chế biến sâu; nâng cao hiệu quả kinh tế và môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học, thúc đẩy cấp chứng chỉ rừng trồng sản xuất nâng cao giá trị gia tăng ngành lâm nghiệp, đưa tăng trưởng rừng của Quảng Nam đạt trên 20 m³/ha, doanh thu kinh doanh rừng lên mức khoảng từ 20 - 25 triệu đồng/ha/năm.

Mô hình trồng rừng gỗ lớn luôn được  UBND tỉnh, các ngành và địa phương quan tâm đầu tư phát triển

Một số cơ chế hỗ trợ cho việc triển khai trồng rừng gỗ lớn được thực hiện như: Mức hỗ trợ đối với các xã trong khu vực biên giới là 10 triệu đồng/ha, các xã ngoài khu vực biên giới 8 triệu đồng/ha. Ngoài ra, hỗ trợ chi phí cho công tác khuyến lâm 500.000 đồng/ha/4 năm (1 năm trồng và 3 năm chăm sóc); Hỗ trợ một lần chi phí khảo sát, thiết kế, ký kết hợp đồng trồng rừng: 300.000 đồng/ha; Hỗ trợ lập, thẩm định dự án trồng rừng sản xuất 100.000 đồng/ha; Hỗ trợ hoàn công và số hóa bản đồ 50.000 đồng/ha; Hỗ trợ chi phí quản lý nghiệm thu 10% tổng mức đầu tư. Đối với mức hỗ trợ một lần cấp chứng chỉ rừng là 70% chi phí, tối đa không quá 300.000 đồng/ha với quy mô tối thiểu 100 ha trở lên (cho rừng tự nhiên, rừng trồng). Hỗ trợ tối đa 5 tỷ đồng/1 cơ sở sản xuất giống nuôi cấy mô xây dựng mới...

Gỗ nguyên liệu được thu mua chế biến xuất khẩu tại CTy CP Gỗ Công nghiệp Quảng Nam
(xã quế Thọ, huyện Hiệp Đức)

Việc ban hành các chính sách khuyến khích như vậy là hết sức cần thiết, bởi vì ngoài hiệu quả kinh tế, trồng rừng gỗ lớn còn đem lại nhiều lợi ích về bảo vệ môi trường, tạo đa dạng sinh học, chống biến đổi khí hậu... Đáng tiếc, kết quả thực hiện kế hoạch trồng rừng gỗ lớn lại rất thấp so với kế hoạch đề ra. Qua  2 năm thực hiện Quyết định 14/QĐ-UBND  ngày 03/01/2019, và Quyết định 1114/QĐ-UBND  ngày 16/4/2020 của UBND tỉnh Quảng Nam về trồng rừng gỗ lớn trên địa bàn 14 huyện với sự hỗ trợ từ nguồn ngân sách Trung ương và ngân sách tỉnh, đến nay đã trồng được 1998,51 ha/10.000 ha (KH), đạt 20% so với kế hoạch. Trong đó, hộ gia đình trồng chiếm 100% (trong số 1998,51 ha đã trồng), các tổ chức doanh nghiệp, HTX: 0%

Nguyên nhân chủ yếu của việc trồng rừng gỗ lớn chưa đạt kế hoạch đề ra là do:

- Các doanh nghiệp, HTX chưa được duyệt hồ sơ hỗ trợ trồng rừng gỗ lớn theo như đăng ký, vì vướng vấn đề thủ tục đất đai.

- Quan niệm sản xuất của người dân hiện nay vẫn ưa chuộng trồng cây keo vì có chu kỳ sinh trưởng ngắn, ít tốn công chăm sóc, nhanh thu hoạch đem lại lợi nhuận. Trong khi đó trồng rừng gỗ lớn đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc cao hơn, thời gian sinh trưởng của cây dài nên có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bất lợi của thiên tai, thị trường và quan trọng nhất là người dân không có nguồn thu để trang trải nhu cầu cuộc sống nên chưa muốn chuyển đổi rừng trồng. Bên cạnh đó, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân tại các huyện miền núi còn nhiều bất cập, các thủ tục thanh toán, hỗ trợ từ việc mua cây giống, đến nghiệm thu diện tích trồng rừng còn rườm rà cũng khiến họ ngần ngại, không hăng hái tham gia. 

Để tiếp tục thực hiện chủ trương trồng rừng gỗ lớn trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới đạt được kết quả khả quan, cần có những giải pháp như sau:
            - Phải khẳng định rằng việc trồng rừng gỗ lớn là một chủ trương rất đúng đắn, đem lại lợi ích về nhiều mặt. Tuy nhiên, để chính sách đi vào cuộc sống cần nghiên cứu các giải pháp mang tính khả thi. Trước hết là tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân thay đổi tập quán sản xuất, chuyển đổi từ trồng cây lấy gỗ ngắn hạn sang trồng rừng gỗ lớn và đây là nội dung quan trọng nhất. Bởi, chỉ khi người dân nhận thức được, tự nguyện trồng rừng gỗ lớn để hướng đến lợi ích lâu dài thay vì lợi ích trước mắt thì chương trình mới mang tính bền vững.

- Bên cạnh đó, cũng cần có giải pháp căn cơ để hỗ trợ sinh kế người dân trong nhiều năm đến khi rừng cho thu hoạch thì họ mới yên tâm sản xuất. Ngoài ra, cần đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại các huyện miền núi, đơn giản hóa các thủ tục để tạo thuận lợi cho người dân khi tham gia chương trình, kêu gọi doanh nghiệp đầu tư hoặc liên kết với người dân trong việc trồng và tiêu thụ sản phẩm từ rừng gỗ lớn.

- Đối với các tổ chức (doanh nghiệp, HTX) tham gia trồng rừng gỗ lớn cần tháo gỡ vướng mắt hiện nay về thủ tục liên kết, thuê đất để trồng rừng.

Với những quyết sách đúng đắn của tỉnh nhà, cùng với sự đồng lòng, nhất trí của bà con nông dân, tin tưởng rằng trong thời gian tới chúng ta sẽ thành công trong thực hiện chủ trương trồng rừng gỗ lớn ở Quảng Nam ./.