Tham dự trực tiếp tại khách sạn Fortuna, Hà Nội có Tổng cục Lâm nghiệp, đại diện Đại sứ quán Vương quốc Anh tại Việt Nam, một số đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và PTNT, Cục Biến đổi khí hậu- Bộ Tài nguyên và Môi trường, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, Viện Điều tra quy hoạch rừng, Trường Đại học Lâm nghiệp; đại diện một số tỉnh ven biển, tổ chức quốc tế và doanh nghiệp. Trực tuyến trên nền tảng zoom với sự tham dự đại biểu của Sở Nông nghiệp và PTNT, Chi cục Kiểm lâm, Trung tâm Khuyến nông các tỉnh có rừng ven biển.
Đại diện Lãnh đạo Tổng cục Lâm nghiệp và Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam đồng chủ trì Hội thảo
Hội thảo được nghe đại diện Vụ Phát triển rừng Tổng cục Lâm nghiệp giới thiệu Đề án bảo vệ, phát triển rừng ven biển ứng phó với biến đổi khí hậu và thúc đẩy tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030. Các tham luận của các chuyên gia trong nước và Đại học Glasgow, Vương quốc Anh về tiềm năng, giải pháp và đề xuất kế hoạch giảm phát thải đối với rừng ven biển; Lượng giá dịch vụ hệ sinh thái rừng ngập mặn Cà Mau; giới tiệu thành công của các kế hoạch phục hồi rừng ngập mặn bằng cách sử dụng một cạm biến thủy văn mới và không đắt tiền; giới thiệu các mô hình sinh kế gắn với bảo vệ, phát triển rừng ngập mặn của Dự án GCF.
Trong đó đề án nhấn mạnh về tổng diện tích rừng ven biển của nước ta có trên 3.260 km bờ biển, trải dài từ Quảng Ninh đến Kiên Giang. Theo số liệu số liệu theo dõi diễn biến tài nguyên rừng đến năm 2019, tổng diện tích rừng và đất lâm nghiệp ven biển là 709.013 ha thuộc địa bàn 600 xã, phường, thị trấn của 130 quận, huyện, thị xã, thuộc 28 tỉnh, thành phố ven biển trực thuộc Trung ương. Mặc dù diện tích rừng ven biển chỉ chiếm khoảng 3% tổng diện tích rừng quốc gia (rừng ngập mặn chiếm khoảng 1%); nhưng rừng ven biển đóng vai trò rất quan trọng trong việc duy trì cân bằng sinh thái, bảo tồn đa dạng sinh học, ngăn chặn sóng, gió, hạn chế xói lở bờ biển, bảo vệ đê biển, bảo vệ sinh kế của người dân. Vì vậy bảo vệ và phát triển rừng vùng ven biển nhằm ứng phó với BĐKH và thúc đẩy tăng trưởng xanh đang là vấn đề cấp bách cần được sự quan tâm của tất cả các tổ chức trong nước và quốc tế. Đề án cũng nêu lên một số kết quả bảo vệ và phát triển rừng giai đoạn 2015-2020 đã đạt được một số thành tựu đáng kể như:
Bảo vệ rừng ven biển 295.164 ha
Phát triển rừng:
- Tổng diện tích trồng rừng 22.390 ha, trong đó:
+ Trồng rừng mới 16.115 ha.
+ Trồng bổ sung, phục hồi rừng kém chất lượng 6.275 ha
- Trồng cây phân tán 4 triệu cây.
Ngoài trồng rừng, các địa phương đã thực hiện nhiều hạng mục công trình bảo vệ bờ biển, hỗ trợ bảo vệ, phát triển rừng như: tu bổ đê, kè, xây dựng tường mềm chắn sóng, giữ bùn để gây bồi, tạo bãi trồng rừng và các công trình lâm sinh khác như trạm, chốt, tháp canh bảo vệ rừng, đường ranh cản lửa, đường tuần tra, bảo vệ rừng,…
Sản xuất nông lâm kết hợp và các mô hình sinh kế ở vùng ven biển
Một số dự án ODA (như MFF, MAM, JICA2, ICMP/GIZ, FMCR, REDD+, CGF/UNDP, SP-RCC…) có hợp phần phát triển sinh kế liên quan đến rừng ven biển bước đầu thực hiện có hiệu quả ở các địa phương, điển hình là:
- Đối với rừng ngập mặn: Mô hình phát triển sinh kế dựa trên các hình thức đồng quản lý rừng được thực hiện tại Đồng Rui (tỉnh Quảng Ninh); Xuân Thủy (tỉnh Nam Định); Âu Thọ B (tỉnh Sóc Trăng); Đất Mũi, Tam Giang (Cà Mau); các mô hình nông lâm ngư kết hợp như: nuôi ong, nuôi gà, vịt biển, tôm, cua, cá trong rừng ngập mặn do Dự án GCF thực hiện tại các tỉnh Nam Định, Thanh Hóa, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Cà Mau. Đặc biệt là mô hình nuôi tôm sinh thái trong rừng ngập mặn của dự án MAM tại tỉnh Cà Mau,…
- Đối với rừng trên vùng đất, cát ven biển: đã xuất hiện một số hoạt động sinh kế có triển vọng như du lịch sinh thái, nuôi gia cầm, trồng cây dược liệu dưới tán rừng; trồng rừng gắn với trồng cây hoa màu và nuôi trồng thủy sản (tại tỉnh Quảng Bình); kết hợp du lịch sinh thái với bảo tồn, phát triển rừng Dừa nước tại TP Hội An (Quảng Nam); trồng cây lâm nghiệp xen cây dược liệu và cây ăn quả (tại Đà Nẵng); giao khoán bảo vệ rừng gắn với phát triển chăn nuôi, cải tạo, nâng cao năng suất và chất lượng rừng trồng cây điều, mô hình làm dịch vụ du lịch (tại tỉnh Ninh Thuận),…Đề án cũng nêu rất rõ ràng về những mặt tích cực và những hạn chế tồn tại, nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan khi xây dựng đề án và nêu rõ quan điểm nhiệm vụ Bảo vệ và phát triển rừng vùng ven biển nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu và thúc đẩy tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030.
Quang cảnh hội thảo tại Hà Nội
Ngoài ra, các đại biểu tham dự hội thảo đã thảo luận và đề xuất một số nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy bảo vệ và phát triển bền vững rừng ven biển, đó là:
Một là, tiếp tục quản lý, bảo vệ và sử dụng hiệu quả toàn bộ diện tích rừng ngập mặn hiện có, trong đó tập trung đầu tư bảo vệ rừng ngập mặn xung yếu, rất xung yếu ở những vùng cửa sông, ven biển.
Hai là, tiếp tục tổ chức rà soát quỹ đất phù hợp để trồng bổ sung thêm rừng phòng hộ chắn sóng, lấn biển, trong đó phấn đấu đến năm 2025 sẽ tổ chức trồng những loài cây trồng thích ứng tốt với điều kiện lập địa tại địa phương …..
Ba là, tăng cường năng lực cho cộng đồng, người dân tham gia bảo vệ và phát triển rừng ngập mặn ven biển. Trong đó, tiếp tục tổ chức các lớp tuyền truyền, tập huấn nâng cao năng lực về quản lý rừng bền vững, kỹ thuật trồng, chăm sóc, quản lý, bảo vệ rừng ngập mặn nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu và nước biển dâng.
Bốn là, tổ chức xây dựng các mô hình chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản thích ứng với biến đổi khí hậu, ổn đinh sinh kế cho cộng đồng vùng ven biển, tạo thêm công ăn việc làm cho người dân theo hướng xã hội hóa với sự hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân có năng lực và điều kiện thực hiện.
Năm là, xây dựng cơ cấu xã hội nghề rừng ổn định, phù hợp với các mục tiêu quản lý, bảo vệ và phát triển rừng thông qua việc cải thiện và nâng cao tính bền vững của các hệ canh tác lâm - ngư nghiệp, tăng năng suất của rừng để nâng cao giá trị bảo tồn đa dạng sinh học của rừng ngập mặn.
Sáu là, bố trí kinh phí đầu tư để triển khai thực hiện các dự án bảo vệ và phát triển rừng vùng ven biển theo quy định và phù hợp với Quyết định số 1662/QĐ-TTg ngày 04/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Bảo vệ và phát triển rừng vùng ven biển nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu và thúc đẩy tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030”./.